nwindows8

Windows 8.1 ile Beraber Gelen DPI Ölçeklemesi ve Çoklu Monitör Kullanım Geliştirmeleri

           Başlamadan önce uyarayım; Eğer DPI, PPI gibi kavramlar size birşey ifade etmiyorsa önce Ekran Çözünürlüğü Karmaşası ve Gerçekler: Hangi Ekran, Hangi Çözünürlük Size Uygun? adlı yazımı okumanızı tavsiye ediyorum.

          Windows 8.1 ile beraber gelen geliştirmeler arasında en önemlilerinden biri DPI ölçeklemesinin kullanılmaya başlanması ve farklı monitörlerde farklı DPI ölçeklemesi kullanımına izin verilmesi. Peki bu ne anlama geliyor?  İzin verin açıklayayım...





Giriş;

       
         Windows 8.1'deki ölçeklendirme geliştirmeleri temel olarak 3 konuya odaklanmış durumda;


  • Yüksek çözünürlüklü monitörlerde kullanışlılığı ve okunabilirliği arttırma
  • Çoklu monitör sistemlerde her monitörde aynı kaliteyi sağlamak
  • Uygulama geliştiricilere uygulamaya özel ölçeklem kullanma yetkisi vermek.


          İlk iki maddeyi aşağıda anlatacağım.. Uygulama geliştiricilere uygulamaya özel ölçekleme kullanma yetkisi verme ise bizi çok ilgilendiren bir durum değil ayrıca son derece karmaşık bir konu. Ancak şöyle çok basit bir örnek vereyim: Windows altında bir resim düzenleme uygulaması kullandığınızı düşünün. Bu uygulama normal olarak sistemde kullanılan genel ölçeklemeyi kullanır. Oysa resim düzenlerken bu istenen birşey değildir. Resmi orjinal ölçeklemesi ile görmek istersiniz. İşte bu tip sorunlar düzeltilecek.




           Önceleri herşey çok kolaydı. Piyasadaki monitörlerin büyük çoğunluğu XGA, (1024×768 veya 640×480) WXGA (1280×720, 1280×800, 1366x768) veya SXGA (1280x1024) standardındaydı ve 1:1 ölçeklendirme ile ekran oluşturmak son derece kolay ve yeterliydi. Yani ekranınızda gördüğünüz bir nesne 100 px. ise 100 px. olarak oluşturuluyor ve kullanıcı gayet ideal bir görsel deneyim yaşayabiliyordu.

          Ancak özellikle dizüstü bilgisayarlarda 1080p standardının yaygınlamasıyla beraber kullanıcılar bu kadar ufak bir monitörde bu kadar yüksek bir çözünürlüğün aslında çok da iyi birşey olmadığını fark ettiler. Çünkü yüksek çözünürlükte piksel boyutu ufaldığından, nesneler gerçekte olduklari piksel sayısında oluşturulduklarında kullanıcın ekran ile kurduğu görsel iletişim kalitesi bozuluyordu. Yazılar belli bir uzaklıktan okunamaz duruma geliyor ve kullanıcı ekrana yaklaşmak zorunda kalıyordu.




            Bunun çözümü Windows içinde mevcut. DPI ölçeklemesini % 125'e getirerek öğlerin olduklarından % 25 daha büyük oluşturulmasını sağlıyorsunuz ve örneğin 1366x768p ekranda 1:1 ölçekleme ile oluşturulan bir pencere ile yaklaşık aynı boyutta (cm. olarak) bir pencere oluşturulmasını sağlayarak bozulan bu görsel iletişimi kalitesini düzeltebiliyorsunuz. Alttaki resimlerde görebileceğiniz üzere 768p monitörünüz olduğunda Windows varsayılan olarak 1:1 ölçeklemesi ile ekranı oluştururken 1080p bir monitörünüz olması durumunda varsayılan olarak % 125 ölçeklemesi ile ekranı oluşturuyor;


1366x768p monitörde varsayılan ölçekleme 1:1

1920x1080p monitörde varsayılan ölçekleme % 125


             Ancak bunun getirdiği bazı sorunlarda yok değil. Örneğin 100x200 px. boyutunda bir pencereyi % 125 ölçekleme ile 125x250 px. olarak oluşturduğunuzda sorun olmuyor ama örneğin 9 px yüksekliğinde ve 2 px gövde kalınlığına sahip bir yazıyı % 125 olarak ölçeklediğinizde gözle çok fark edilmeyen ama uzun vadede gözü yoran bazı ölçekleme problemleri ortaya çıkıyor. Neyse konumuz bu değil, bu yazıda asıl anlatmak istediğim çoklu monitör kullanımlarında oluşan sorunlar....




                Ben 1080p ile örnekler vermeye başladım ama asıl sorun daha yüksek çözünürlüklerde. Biz notebook kullanıcıları herne kadar 1080p'e yeni geçmiş olsak da bilgisayarı iş için kullanan bazı kullanıcılar çoktan WQHD (2560x1440) veya 4K (3840 x 2160) monitörlere geçmiş durumdalar. Bu durumdaki kullanıcılar farklı çözünürlükteki ya da aynı çözünürlükte ama farklı boyutta monitörlerle çalıştıklarında bir sorun yaşıyorlar. Çünkü;

              Eğer ölçeklendirmeyi en düşük çözünürlükteki monitöre göre ayarlarlarsa yüksek çözünürlüklü monitörlerde öğeler çok ufalıyor ve neredeyse yazılar okunamaz duruma geliyor. Eğer ölçeklendirmeyi yüksek çözünürlüklü monitöre göre yaparlarsa bu seferde düşük çözünürlüklü monitörde görüntünün bir kısmı kayboluyor.

             Gelin size bunu bir resimle anlatayım. Altta aynı bilgisayara bağlanmış 3 monitör görüyorsunuz.

  1. Samsung 23" 1920x1080p (96 PPI)
  2. Samsung 27" 2560x1440p (108 PPI)
  3. Sharp PN-K321 32" 3840 x 2160p (137 PPI)


          Bu bilgisayarda ölçeklendirme en yüksek çözünürlüklü Sharp'a göre yapılmış. Resme tıklatıp yakından bakarsanız en sağdaki Sharp'a görüntü tam olarak otururken soldaki monitörlerde ancak bir kısmı görüntülenebiliyor.






            Yine altta Hesap Makinesi penceresinin yukarıdaki monitörlerde 1:1 ölçekleme kullanıldığında nasıl boyut değiştirdiğini görebilirsiniz:






            Bu sorunu çözmenin yolu ise basit: Bilgisayara bağlanan her monitöre boyutuna ve çözünürlüğüne bağlı olarak farklı ölçeklendirme atamak.

          Ancak bu Windows 8.1 öncesi Windows işletim sistemlerinde mümkün değildi. Windows 8.1'de ise isterseniz bu ayarı Windows'a bırakıyorsunuz ve Windows bağlanan her ekranın boyut ve çözünürlüğüne en uygun ölçeklendirmeyi kullanıyor. Sonuç;






Uygulama;


1- Masaüstünde boş bir alana sağ tıklatın, Kişiselleştir'e ardından Görüntü'ye tıklatın.






Ölçeklendirmeyi Windows'un otomatik olarak yapmasını istiyorsanız;
(Varsayılan ve istenen durum)


Windows 8.1 an itibariyle Beta sürümünde olduğu için tam olarak Türkçeleştirilmemiş. Bu yüzden resimde de görebileceğiniz üzere çoğu kısım İngilizce. Final sürümünde bu düzeltilecektir.



2-  Tüm görüntülerim için bir ölçeklendirme düzeyi seçmeme izin ver seçeneğindeki işareti temizleyin ve kaydırma çubuğunu kullanarak istediğiniz büyüklüğe ayarlayın. (Eğer ekran çözünürlüğünüz 1366x768 ya da benzer ise kaydırma çubuğu ile öğeleri büyütmeniz mümkün olmayacaktır)



Buradaki ayarların karşılığı şu şekilde; Smaller (96 DPI/%100), Medium (120 DPI/%125),  Larger (144 DPI/%150) 






Ölçeklendirmeyi kendiniz ayarlamak istiyorsanız;
(Bu seçeneği kullanırsanız yaptığınız ayar bütün monitörlerde aynen uygulanacaktır)



3Tüm görüntülerim için bir ölçeklendirme düzeyi seçmeme izin ver seçeneğini işaretleyin ardından dilediğiniz ölçeklemeyi kullanın.






Özel bir ölçeklendirme kullanmak istiyorsanız;
(Bu seçeneği kullanırsanız yaptığınız ayar bütün monitörlerde aynen uygulanacaktır)



4- Özel boyutlandırma seçenekleri seçeneğine tıklatın.





5- Açılan pencerede istediğiniz ölçeklendirmeyi seçin.



Etiketler

3. Parti Programlar (22) Ağ ve İnternet (81) Arama (14) Arama geçmişini temizleme (3) Bakım (7) BAŞLANGIÇ ekranı (76) Bilgilendirme (120) Bilgisayar kullanım geçmişini temizleme (8) BitLocker (13) Bluetooth (5) Bulut Veri Yönetimi (17) Dil ve Bölge ayarları (6) Donanım (12) Dosya Gezgini (150) Dosya Gezgini Gezinti Bölmesi. (17) Dosya ve Klasörler (64) Dual Boot (9) Ebeveyn Denetimleri (2) Ev Grubu (9) Fare (Mouse) (6) Geri dönüşüm Kutusu (2) Giriş seviyesi kullanıcı için (106) Görev Çubuğu (17) Görev Zamanlama (11) Görünüm ve Kişiselleştirme (236) Güç seçenekleri (36) Güvenlik (90) Hepsi (761) Hizmetler (6) Internet Explorer (31) İleri seviye kullanıcı için (27) İpucu (102) İzinler (50) Kısayollar (92) Kitaplıklar (57) Kullanıcı Hesapları/Profilleri (45) Kullanışlılığı arttırma (91) Kurtarma Araçları (31) Lisans Yönetimi (6) Masaüstü (33) Microsoft Mağazası ve Uygulamaları (83) Ongörünümler (4) Onyükleme (13) Onyükleme esnasında sorun çözme (23) Onyükleme süreci (5) Optimizasyon (70) Oturum Açma/Kapama/Kilit Ekranı (30) Parolalar ve Parola sorunları (24) Paylaşım (20) Performans (18) Sabit Disk (12) Sabit disk yönetimi ve bölümleme (12) Sağ Tuş -Gönder- Menüsü (3) Sağ tuş menüsü (35) Sanal Makina/Disk (11) Sistem araçları (64) Sistem Onarımı (30) Sistem Yönetimi (70) SkyDrive (17) Sorun önleme (19) Sorunlar ve sorun çözümleri (95) Şerit (91) Uygulama Çubuğu (3) Uygulamalar Ekranı (8) Varsayılan Programlar ve Dosya adı uzantıları (9) Varsayılana dönme/Sıfırlama (32) Veri kurtarma (7) Veri yedekleme (11) Windows 8 kurulumları hakkında herşey (62) Windows 8 TEMEL KONU (103) Windows Başlangıcı/Kapanışı (7) Windows Defender (9) Windows özellikleri/Bileşenleri (82) Windows To Go (8) Windows Yedekleme (8) Yedekleme ve Geri Yükleme (40) Yenilikler Modülü (3)

Arşiv

Son yorumlar

Twitter

Facebook

İzleyiciler

Rastgele

item